Wat zijn de doelstellingen van een burgerbegroting?
Op 1 oktober 2019 verzamelden een zestigtal lokale beleidsmakers, middenvelders en actieve burgers uit België en Nederland in Antwerpen om inspiratie op te doen en ervaringen uit te wisselen over burgerbegrotingen. Wat is een burgerbegroting? Hoe start je met zo’n participatief project? Wat doe je best wel en best niet? We koppelden informatieve sessies aan internationale praktijkvoorbeelden en interactieve workshops: een inspirerende trefdag!
Vandaag blikken we terug op de inspirerende sessie van Hanne Bastiaensen (The Democratic Society) en Joop Hofman (Rode Wouw): "Wat zijn de doelstellingen van een burgerbegroting?".
Wat wil ik bereiken met mijn burgerbegroting?
Denk eerst en vooral goed na over welke doelstelling je met de burgerbegroting wil behalen. En maak van daaruit keuzes die het best werken voor jouw gemeente. Elke keuze heeft voor- en nadelen: een burgerbegroting heeft geen vaste succesformule. Het is aan jou om die afwegingen te maken en iets te kiezen dat het beste aansluit bij jouw gemeente haar visie van de toekomst.
Het bepalen van de doelstellingen is de essentiële eerste stap. Pas als je duidelijk weet wat je wil bereiken, kan je beslissen of een burgerbegroting het juiste instrument is om dit te bereiken.
Het gemeenschapsgevoel versterken
Wil je met een burgerbegroting het gemeenschapsgevoel in een welbepaalde buurt of stad
versterken? Dan kies je beter voor een traject waarin burgers samen beslissingen moeten nemen. Dat geeft een andere dynamiek dan wanneer je burgers individueel op een project laat stemmen.
In het ontwerp van je proces heeft de ‘samen’-component dus een belangrijke plaats. Het is in dit traject dan ook cruciaal dat burgers op een bepaald moment fysiek samen zitten om beslissingen te nemen: bijvoorbeeld over de thema’s die hen nauw aan het hart liggen.
Een groot bereik
De focus op samen beslissen vraagt een intensiever engagement van deelnemers en het is bijgevolg moeilijker is om een groot en divers publiek te bereiken. Zet je in de eerste plaats in op een groot bereik en een hoog aantal deelnemers, dan is een online luik onmisbaar - bijvoorbeeld voor een stemronde of voor het indienen van projectvoorstellen.
Individuele projecten of trajecten met een focus op het individu zorgen natuurlijk minder voor een samenhorigheidsgevoel. Wil je dit als stad of gemeente toch verhogen, dan zal dat intensieve inspanningen vragen op het vlak van communicatie en organisatie rond je proces.
Een educatieve burgerbegroting
Wil je dat de burgerbegroting een stuk educatie voorziet? Dan voorzie je best voldoende
informatie over de kostprijs van bepaalde investeringen en projecten, alsook de manier waarop prioriteiten worden bepaald. Op deze manier wordt een doel voor ogen gebracht en zal je bepaalde keuzes maken aan de hand van hoe je deze zou willen oplossen.
Dit informatieve luik kan je voorzien in je proces, door bijvoorbeeld vertegenwoordiging van experten of de integratie in je online luik, zoals bij het district Antwerpen (zie afbeelding).
Basisvoorwaarden voor een goed ontwerp
Bij elke doelstelling zijn er verschillende aanpakken die zullen leiden tot een goed einde. Nu zijn er wel enkele succesfactoren die steeds zullen terug komen. Zo is het enorm belangrijk om transparantie te tonen tegenover de burgers. Laat weten waar je mee bezig bent op een eenvoudige en overzichtelijke manier.
Het ontwerp dient ook zeer toegankelijk te zijn voor zo veel mogelijk burgers: we spraken in een aparte workshop over het inzetten van whatsapp, spraakberichten, een budgetbus … Via een digitaal participatieplatform laat je een brede groep inwoners toe op eenvoudige wijze hun engagement te tonen.
Samenwerken met de burgers betekent ten slotte dat er een bereidheid moet zijn bij het bestuur om een deel van de politieke macht uit handen te geven. Bij een samenwerking tussen inwoners en bestuur is dit een cruciale factor om vertrouwen op te bouwen en de burgerbegroting tot een goed einde te brengen.
6 basisprincipes voor je ontwerp
Ten slotte geven we je nog de 6 basisprincipes mee voor je ontwerp: waar dien je in functie van je doelstellingen zeker over na te denken?
- Focus op buurten of op je stad of gemeente als geheel?
- Focus op individuele of gemeenschappelijke bijdragen?
- Beslissen we samen over thema’s of over concrete projecten?
- Welke interactie is mogelijk online en offline?
- Hoe komen we tot een beslissing?
- Wie zijn de deelnemers en stakeholders?
Veel succes met je proces ontwerp!