Burgerbegroting gemeente Breda (Nederland)
Het Bredase idee van een burgerbegroting is een ‘next level’ geworden van de oorspronkelijke vraag van de gemeenteraad om de begroting te flexibiliseren.
Het bouwen van een proces van burgerbegroting is gedaan met zoveel mogelijk mensen uit de stad. Meet Ups en een Bouwteam van inwoners en raadsleden aangevuld met een ambtenaar hebben dit gedaan in een bouwperiode van 6 maand.
Het leidt tot enorme nieuwsgierigheid en betrokkenheid van bewoners bij de belofte van een burgerbegroting. En de brede deelname zorgt voor creativiteit. "Democratie en er samen uit komen is weer leuk”, aldus een bewoner. Er is geoefend in twee wijken, Prinsenbeek en Princehage.
De goede resultaten en de hoge betrokkenheid van de raad en inwoners zorgt er voor dat raad in september 2016 besloten heeft de burgerbegroting over de hele stad te willen invoeren.
Het oefenen werd een vorm van ‘droog oefenen’ omdat het budget per wijk, het eerste werkjaar, niet inzichtelijk gemaakt kon worden. Dat weerhield inwoners niet om massaal mee te doen. 10% van de bevolking van Prinsenbeek deed mee in gesprekken. In de twee wijken hebben inwoners de procesregie meer en meer over genomen van de gemeente. Dat leidde in Prinsenbeek tot het door bewoners ontwerpen van een Breda Begrootspel.
De gemeente en bewoners in de twee pilotwijken zijn samen in werkgroepen aan de slag met de gekozen onderwerpen. Zoals ‘samen oud worden’ en het marktplein van Prinsenbeek. Beiden partijen zoeken en schuiven nu met financiële ruimte.
Vijf lessen uit Breda
1 Lokale innovators in the lead
Vanaf het begin lokale innovators en hun netwerken aanspreken dan bereik je veel meer inwoners. Het principe van via een olievlek te werk gaan en zoveel mogelijk mensen bereiken. De kerngroep van Prinsenbeek Begroot wilde graag een laagdrempelige werkvorm waarbij iedereen de mogelijkheid heeft om mee te denken op dezelfde manier. Hier is de Bredase koerskaart uit ontstaan. Een kaart die binnen 2 uur inwoners in dialoog laat gaan over waar ze trots op zijn, wat ze graag anders zouden willen zien en zijn deze voorbeelden uiteindelijk gaan uitwerken tot een top 3 met voorstellen. Binnen het netwerk zijn ambassadeurs nodig met een bepaalde profiel die dit begeleiden.
2 Energiek proces
Zorg dat het democratische proces voldoende fun, spelen en interactie in zich heeft. Dat maakt mensen enthousiast om invloed te willen uitoefenen op een deel van de gemeentelijke begroting. Het ‘fun-element’ wordt ook door inwoners als belangrijke voorwaarde ervaren om mee te willen doen.
3 Budgetruimte kennen
Het kennen van de gemeentelijke begrotingsruimte voor je wijk is van belang voor bewoners. Het maakt duidelijkheid en waar flexibele en begrensde ruimte zit voor keuzes. De gemeente heeft dat niet willen geven om beperkingen in termen van denken in geld te voorkomen. Maar dat maakt ook dat een burgerbegroting al snel een éénjarige variant van een wijkvisie kan worden.
4 Kennis van buiten naar binnen
De sleutel van een burgerbegroting is dat bewoners budgetkeuzes maken. Dus ook onderwerpen moeten laten vallen. Dat valt nogal eens tegen omdat niet alle bewoners de consequenties kunnen overzien. Een burgerbegroting is dus niet een met hoge hekken afgeschermd proces van bewoners. Professionele kennis en deskundigheid is nodig bij dit keuzeproces.
5 Start met trots en ambities
Het gaat in de Bredase wijken verder dan de alledaagse woonomgevingszaken. Ook voorstellen over de lokale organisatie van de zorg, energie neutrale initiatieven, stimuleringsprogramma’s voor lokale ondernemers en bijvoorbeeld de Prinsenleenbank als fonds voor starters, etc. Door het proces met inwoners niet te starten met vragen over behoeften of vragen naar initiatieven, maar door te beginnen met trots ambities en eigen talent komen er andere, vaak wat maatschappelijk grotere onderwerpen in beeld.