Masterclass 'Burgerbegroting in grote steden' : wat hebben we geleerd?

Op 9 oktober hebben we een online masterclas gehouden rond burgerbegroting met 6 grote steden uit Nederland en Vlaanderen, allen met de nodige ervaring met burgerbegroting op de teller. Den Haag, Antwerpen, Amsterdam, Gent, Groningen en Brussel wisselden van gedachten over 6 onderwerpen, begeleid door de experten van burgerbegrotingen.eu.

In de eerste plaats was het boeiend om de verschillende ervaringen en methoden naast elkaar te leggen en uit te wisselen. Toch zijn er ook leerpunten, conclusies en trends rond de verschillende onderwerpen die we graag delen:

Kwaliteit van het gesprek: de deliberatie

• Goede deliberatie verhindert dat een burgerbegroting enkel een populariteitswedstrijd wordt.
• Voor deliberatie moet tijd genomen worden in het proces. Dit belangrijke element sneuvelt soms onder tijdsdruk
• Visuele ondersteuning kan helpen om de deliberatie kwalitatiever te maken en om te zorgen dat alle stemmen aan bod komen
• Deliberatie heeft zijn waarde in verschillende stappen van het proces zoals bijvoorbeeld het indienen van projecten of het beslissen (stemmen) over projecten

Open keuzes of getrapt kiezen?

• Het uitnodigen van bewoners gebeurt traditioneel ‘open’ maar steeds meer wordt er ook binnen burgerbegroting geëxperimenteerd met loting
• Er is een trend zichtbaar dat keuzes in een burgerbegrotingsproces meer een balans worden tussen stemmen en dialoog, meer en meer burgerbegrotingen hebben duidelijk deliberatieve elementen
• De sprong naar werken vanuit een bewonersbudget, naar het op wijkniveau door bewoners ‘bijstellen’ van de gemeentebegroting is voorzichtig in ontwikkeling.

Diversiteit en bereik

• Corona leidt tot interessante experimenten waar er noodgedwongen volledig online moet gewerkt worden. Daar blijkt uit dat het bereik groter is, maar de betrokkenheid kleiner. Combinatie online en live methodes blijft met voorsprong de beste resultaten geven.
• Naar de plaatsen gaan waar de burgers al zijn is een belangrijk succesfactor voor breed bereik. Zowel online (social media) als live (op straat, via wijkregisseurs,...), werkt het goed om mensen aan te spreken en te betrekken waar ze reeds actief zijn. 
• Mensen van specifieke doelgroepen betrekken in hun eigen omgeving zorgt voor meer veiligheid, maar ook voor minder contact en dialoog tussen verschillende groepen van mensen. Hier moet gezocht worden naar de juiste afweging.

Hoe laat je burgers mee bouwen aan het proces van de burgerbegroting?

• De lokale overheid geeft soms veel vrijheid en weinig kaders in het ontwerpen van de burgerbegroting. Het risico bestaat dat geëngageerde bewoners een hyperlokale aanpak ontwikkelen voor zichzelf en de burgerbegroting op die manier reduceren tot subsidiekanaal
• Als bewoners mee het proces mogen ontwerpen is het belangrijk om verschillende types bewoners te hebben om de eigenheid van de burgerbegroting te respecteren. Dus ook zorgen dat bij het maken van een procesontwerp zowel denkers, praters en doeners een plek aan tafel hebben.
• Wanneer bewoners van een wijk zelf het stuur in handen krijgen, kan het zijn dat verschillende wijken heel verschillende accenten leggen in hun proces van de burgerbegroting. De stad moet dan het tempo van de wijken volgen en de verschillende aard en hun uitkomst aanvaarden.

De macht van het getal: hoe omgaan met verschillende mobilisatiekracht?

• Het is een grote uitdaging om heel veel mensen te bereiken en dus een breed draagvlak te creëren en anderzijds te verhinderen dat enkel nog burgers met een groter netwerk voldoende stemmen halen. 
• Er wordt volop geëxperimenteerd met verschillende alternatieven om dit te temperen (stemmen op meerdere projecten, rol voor wijkraad, geloot panel).
• Het is belangrijk bij het aanpassen van de flow om dit op te lossen dat het proces transparant en voldoende eenvoudig blijft.

De relatie overheid – indieners: van project indienen tot uitvoering

• Het is belangrijk om het indienen van projecten laagdrempelig te houden. Er moet een goede afweging worden gemaakt tussen informatie die nodig is en de drempels die dit opwerpt.
• Een concrete begroting vragen werpt te veel drempels op. Er kan eventueel wel een aanzet gevraagd worden
• Een goede begeleiding van de projectvoorstellen die worden ingediend tot goede projecten is cruciaal om iedereen een kans te geven projecten in te dienen.