Cases rond burgerbegrotingen

- Het District Antwerpen organiseerde de eerste échte burgerbegroting (dat wil zeggen: met burgers die beslissingsmacht kregen) in de Lage Landen. Zeker binnen Vlaanderen blijft ze een referentiepunt.

- Het proces vindt jaarlijks plaats en de organisatoren experimenteren geregeld met nieuwe methodieken en tools.

- Het district engageert zich om elk jaar 10% van haar budget vrij te houden voor de burgerbegroting. Dat is verreweg het hoogste percentage van Vlaanderen.

- Duiven heeft €25.000 beschikbaar gesteld. Daarvan was €12.500 vrijgemaakt budget en de andere €12.500 zijn door bewoners ‘aangewezen’ (na discussie) uit de lijst met mogelijkheden die de gemeente heeft voorgesteld. Op die lijst stond wat de bezuinigingsruimte was, en wat de maatschappelijke consequenties zijn als je bezuinigd.

- De burgerbegroting in Duiven kende 3 grote bijeenkomsten en had een doorlooptijd van 10 dagen.Bewust is er voor gekozen het in een ‘snelkookpan-aanpak’ uit te voeren.

- De organisatie van de burgerbegroting is een samenspel van bewoners en de gemeente Duiven. De gemeente heeft daarvoor bewoners ‘geworven’ door zelf kleine gesprekjes aan te knopen met bewoners in het winkelcentrum. Dat leverde 15 mee organiserende bewoners op.

- De burgerbegroting was onderdeel van een experiment om meer zeggenschap bij bewoners neer te leggen. Het vervolg op de burgerbegroting was een bezuiniging-burgerbegroting. Door de komst van Corona is dat on hold gezet.

- Interessant is dat twee lokale besturen (nl. Arendonk en Balen) samenwerkten om de coördinatie van deze buurtbudgetten te realiseren.

- Dit burgerbudget werd grotendeels gerealiseerd door Europese middelen voor een zogenaamd LEADER-project

- Vanaf 2019 wordt de burgerbegroting gekoppeld aan de wijkvisie en gaat het proces (stap 1-4) binnen de doelen van de gezamenlijke wijkvisie Emmermeer.

- Woningcorporatie Lefier is naast de gemeente ook een ‘betalende’ partner. Ook zij leggen jaarlijks €17000 in de burgerbegroting en vergroten zo het budget.

- Op basis van de totale grootte van het budget (6,25 miljoen) en het vrijgegeven budget per inwoner (23,84 euro per inwoner) zal het burgerbudget van Gent in 2021 het grootste participatieve budget in Vlaanderen ooit zijn. In verhouding tot haar totale budget investeert het District Antwerpen weliswaar nog meer in haar burgerbudget.

- De dienst beleidsparticipatie voerde een bijzonder uitgebreide en interessante evaluatie van het proces uit. De twee nota’s die daarvan het resultaat waren, vind je hier: https://ookmijn.stad.gent/burgerbudget/nieuws/evaluatie-van-het-gentse-burgerbudget

- Als je puur naar de te besteden som geld per inwoner kijkt (maar liefst 375 euro per inwoner) is het vrijgegeven budget ronduit indrukwekkend. Maar omdat het bestuur zich enkel engageerde om de vijf meest gekozen projecten uit te voeren, bleef de rol van de burgers voor een deel louter adviserend. Daarom moeten we deze som wel met een korrel zout nemen.

- Achteraf gezien was het proces niet helemaal goed afgestemd op de lokale context. De verkeerssituatie in Mekkerspoel lag duidelijk heel erg gevoelig: burgers waren het niet eens over wat de beste oplossing was, en daarnaast waren er ook enkele andere belangrijke stakeholders (de plaatselijke voetbalclub KV Mechelen en enkele grote werkgevers) die niet voldoende in het proces betrokken werden. Het overleg tussen deze stakeholders werd niet voldoende afgestemd, waardoor er heel wat weerstand ontstond tegen de mobiliteitsoplossingen die na het proces uiteindelijk werden voorgelegd.

- Stad Brussel experimenteert al sinds 2014 met verschillende vormen van budgetparticipatie, in verschillende wijken. Zo was er in 2018 ook het participatieve budget van het ‘mobiliteitsdorp’ in Vorst.

- Vanaf 2020 start Stad Brussel met de bredere uitrol van budgetparticipatie in de verschillende wijken. Dat zal gebeuren met verschillende ‘wijkraden’. Momenteel wordt dat proces nog verder vormgegeven.

- Breda wilde de bestaande begroting wijkgericht inrichten. Zodat inwoners precies weten hoe de geldstromen naar hun wijk lopen. Dat is niet gelukt. Omdat een te groot deel van de gemeentebegroting niet wijkgericht is te vertalen. In plaats daarvan is gaande het proces het plusminnen ingevoerd.

- Breda Begroot was vooral een succes in raadsperiode 2014-2018. Met de komst van een nieuw College is het minder in de aandacht gekomen. Vanaf 2020 wordt het weer opnieuw aangetrokken.

- Kortrijk was de eerste gemeente in de Lage Landen die experimenteerde met een vorm van participatief begroten. De voorstellen van de burgers hadden wel louter een adviserend karakter.

- Tijdens de gespreksavond kreeg elke deelnemer maar liefst 170.000 euro te besteden. De focus lag immers eerder op het uitproberen van de methodiek dan op een realistische inschatting van de te besteden middelen. Achteraf gaven de procesbegeleiders toe dat ze beter een realistischer cijfer gebruikt hadden.